Poniżej przedstawiam ciekawy słowniczek dla myślących o eksploracji Marsa przez tam obecnych ludzi. Moim zdaniem świetna robota.
Autor poniższego tekstu, oferuje go do cytowań gdziekolwiek w internecie o ile wspomni się jego nazwisko (i źródło - choćby "Facebook"): Marek Glazer na Facebook.
"Mini-słowniczek na potrzeby Eksploracja Marsa.
Coraz więcej mówi się ostatnio o załogowych lotach na Marsa, a nawet o jego kolonizacji. "Marsjanin" A.Weira, plany SpaceX, a nawet popularna gra "Surviving Mars" są tego przykładem. Dlatego chciałbym wam przybliżyć kilka kluczowych konceptów. Opiszę kilka technologii, terminów, nazwisk...bez konkretnej kolejności. Potraktujcie to jak prymitywny słowniczek.
EVA - Tym terminem astronauci nazywają każdą działalność poza statkiem (a przypadku Marsa - poza bazą). Oznacza dosłownie "Extra Vehicular Activity".
MAV - Każdy typ statku zdolny opuścić powierzchnię Marsa to MAV. Oznacza to dosłownie "Mars Ascent Vehicle". W przypadku Księżyca był to LEM (Lunar Excursion Module).
ERV - Statek którym astronauci mogą wrócić na Ziemię. Dosłownie: Earth-return vehicle. ERV orbituje wokół Marsa czekając na MAV.
Sol - Marsjański dzień. Trwa on 1d 0g 37m 35,244s (Ziemia: 23g, 56m i 4,0916 sekund). Rok na Marsie trwa 686,98 Ziemskich dni, czyli 668,5991 Soli. Warto zaznaczyć, że z winny ekscentrycznej orbity Marsa (w przeciwieństwie do Ziemi), poru roku zależą od oddalenia planety od Słońca.
Czas Marsjański - Obecna konwencja liczenia czasu na czerwonej planecie. Wedle niej 1 Sol trwa równo 24 godziny. Aby to osiągnąć Marsjańskie godziny, minuty i sekundy trwają o 2,7% dłużej niż Ziemskie.
MMSEV - Uniwersalny łazik zaprojektowany przez NASA do misji egzoplanetarnych. Skrót oznacza: Multi-Mission Space Exploration Vehicle.
https://www.nasa.gov/pdf/464826main_SEV ... et_508.pdfGenerator Stirlinga/RTG - Bardzo wydajny silnik cieplny, który przetwarza energię cieplną w energię mechaniczną, jednak bez procesu wewnętrznego spalania paliwa, a na skutek dostarczania ciepła z zewnątrz, dzięki czemu możliwe jest zasilanie go ciepłem z dowolnego źródła. "Stirlingi" są pierwszym kandydatem źródła zasilania dla misji kosmicznych (i na Marsa). Są wtedy zasilane radioaktywnym pierwiastkiem (np. Amerykiem), który dzięki rozpadowi jądrowemu cały czas emitują ciepło - dzięki czemu generator taki może przez dekady dostarczać energii elektrycznej. Takie połączenie silnika Stirlinga z energią cieplną rozpadu jądrowego nazywa się też RTG od "Radioisotope Thermoelectric Generators".
Dr Robert Zubrin - amerykański inżynier lotniczy i astronautyczny oraz pisarz, znany przede wszystkim z poparcia dla projektów kolonizacji i eksploracji Marsa. Jest też pomysłodawcą projektu Mars Direct i założycielem Organizacji Mars Society, która powstała w Stanach Zjednoczonych w sierpniu 1998 roku.
Elon Musk - przedsiębiorca i filantrop, założyciel przedsiębiorstw PayPal, SpaceX, Tesla, Neuralink i Boring Company. Planuje on skolonizować Marsa.
BFR - Rakieta SpaceX zdolna do lotu na Marsa. Na LEO może wynieść z Ziemi ok. 100 ton ładunku. BFR oznacza "Big Falcon Rocket".
LEO - Niska Orbita Wokołoziemska. Low Earth Orbit. ~400 km n.p.m. Orbituje tam obecnie ISS (Międzynarodowa Stacja Kosmiczna)
GEO - Ziemska orbita stacjonarna. Znajduje się 35.786 km n.p.m nad równikiem. Czas jednej orbity na GEO wynosi dokładnie 1 dzień. Na Marsie orbita stacjonarna znajduje się 17.032 km nad równikiem i nazywa się ją AEO od Areosynchronous Equatorial Orbit.
ISRU - Jedna z głównym metodologii kolonizacji Marsa, zakładająca, że powinniśmy zbierać, przetwarzać, przechowywać i wykorzystywać materiały które są tam obecne zamiast przywozić je wszystkie z Ziemi. Swego rodzaju mentalność: "Podaruj komuś wędkę a nie rybę". Termin oznacza dosłownie: "In situ resource utilization"
Reaktor Sabatiera - przykład ISRU. Jedna z podstawowych reakcji chemicznych na Marsie, w której produkuje się z przywiezionego wodoru i obecnego w atmosferze dwutlenku węgla, paliwo (metan), wodę i tlen. CO2 + 4H2 › CH4 + 2H2O Woda i ciepło uwolnione z reakcji mogą być wykorzystywane znowu do produkcji wodoru i tlenu, dzięki czemu z jednej tony przywiezionego z Ziemi wodoru, można uzyskać aż 17 ton paliwa na powrót. Jeśli na Marsie znajduje się woda, takie Sebatiery mogą produkować z niej paliwo, w nieskończoność. Większość konceptów lotu na Marsa zakłada, że takie reaktory Sebatiera zostaną wysłane na Marsa na kilka miesięcy (a nawet lat) zanim wysłana zostanie załoga astronautów, dzięki czemu będą wiedzieć, że czeka na nich paliwo na powrót...co również zmniejsza znacznie koszty wyprawy. SpaceX planuje wysłać Reaktor Sebatiera na Marsa.
(Reaktor) WAVAR - kolejny przykład ISRU. Jest to zasadniczo duża mikrofalówka wypełniona cyrkonem i pompami powietrza. Atmosfera Marsa zawiera parę wodną w ilościach szczątkowych, ale nie zerowych. WAVAR wyłapuje tę szczątkową parę wodną i skrapla ją. Zaletą tego urządzenia jest prostota budowy i możliwość jego użycia w każdym terenie. Wadą jest bardzo mała wydajność. Jeśli jednak WAVAR zostanie wysłany wraz z reaktorem Sebatiera kilka miesięcy wcześniej, na załogę astronautów będą już czekać zbiorniki wypełnione życiodajną wodą. Skrót WAVAR oznacza: water-vapor adsorption reactor.
Regolit - tak nazywa się "ziemia/gleba" Marsa i Księżyca. Regolit powstaje, gdy lita skała zostaje wyeksponowana na powierzchni planety i poddana długotrwałym procesom fizycznym i chemicznym zmieniającym jej strukturę i skład chemiczny. ("Gleba" jest podtypem regolitu w którym doszło do erozji z wykorzystaniem żywych organizmów). Marsjański regolit nie przypomina ziemskiego piasku - jest znacznie mniejszy, zbudowany z bazaltu i rdzy. Jest elektrostatyczny - może przyklejać się do szkła wizjerów astronautów. Regolit zawiera wszelkie niezbędne pierwiastki do uprawy roślin, ale jest również toksyczny: ma alkaliczne pH 7,7 oraz znaczne ilości (0,5%) nadchloranu wapnia (który to jest wybielaczem i środkiem dezynfekcyjnym).
Klatrat dwutlenku węgla - CO2·6H2O - Ta substancja nie występuje na Ziemi. Przypomina wyglądem śnieg pokrywający miejscami Marsjański regolit (szczególnie na czapach polarnych). Być może ogromne jego ilości są uwięzione w regolicie całej planety na pewnych głębokościach. Mimo iż Mars nie posiada aktywności sejsmicznej, ani grubej atmosfery, jego topologia ulega nieustannym ale powolnym zmianom. Przypuszcza się, że pod powierzchnią planety istnieją rzeki płynnego klatratu dwutlenku węgla, a nawet aktywne kriowulkany.
Magnetite/Wustite Redox Cycle / Piec solarny - Jedna z proponowanych metod pozyskiwania tlenu z Marsjańskiego regolitu. Jest to cykliczny proces, w którym najpierw pozyskuje się wszechobecny na Marsie Hematyt Fe2O3 (odpowiedzialny za czerwony kolor). Zamienia się go chemicznie w Fe3O4, który umieszcza się w piecu solarnym. Skupione promienie Słońca podgrzewają go do wysokiej temperatury i uzyskuje się minerał: wuskit cyli FeO oraz tlen. Wuskit można przemienić z powrotem w Fe3O4 za pomocą dwutlenku węgla z powietrza i cały proces można powtórzyć od początku.
LSS - Systemy Podtrzymywania Życia (Life Support Systems)
Reaktor Torowy - Typ reaktora jądrowego który zamiast Uranu wykorzystuje Tor. Ma szereg zalet. Jest bezpieczniejszy - można go natychmiast wyłączyć. Reakcja jądrowa nie może wyjść spod kontroli. Reaktor sam wytwarza swoje paliwo, a sam tor może być dostarczany w postaci płynu. Jest z racji swojej budowy odporny na wstrząsy. Dzięki temu reaktor może być bardzo mały - wielkości szafy. Zastosowano go nawet w wojsku do zasilania turbin samolotów nie wymagających lądowania. Trwają obecnie rozważania, czy nie warto by było wysłać go do zasilania bazy Marsjańskiej.
https://en.wikipedia.org/wiki/Thorium-b ... lear_powerWent Metanowy - niewiele wiadomo o tym czym są. Budzą nadzieję na istnienie życia na czerwonej planecie. Są to widoczne z orbity źródła metanu w Marsjańskiej atmosferze. Metan jest substancją na Ziemi tworzoną prawie wyłącznie przez organizmy żywe. Istnieją teoretyczne metody jego powstawania na bazie czystej chemii...ale jest to o tyle zaskakujące, że w atmosferze Marsa metan powinien być niestabilny. W przeciągu kilkuset lat nie powinien pozostać po nim ślad, a jednak coś go nieustannie produkuje.
Dust Devil (Wir pyłowy) - jest to technicznie rzecz biorąc, przeciwieństwo tornada. Wir wyłania się z nagrzanej ziemi. Na naszej planecie są małe...ale na Marsie są GIGANTYCZNE! Wiry pyłowe mogą tam osiągać kilometry wysokości, a tarcie pyłu wyzwala w nim błyskawice. Potencjalnie śmiertelne niebezpieczeństwo na czerwonej planecie.
WRS - Czyli ogólna nazwa na każdy system odzyskiwania wody (Water Recovery System). Ponieważ ilość wody jaką ze sobą zabiorą astronauci (lub ją pozyskają na Marsie) jest ograniczona, niezbędny jest jej recykling. "Wczorajsza kawa, to jutrzejsza kawa." - powiedzenie astronautów na ISS."
Rośliny na Marsie z wielu względów trzeba będzie hodować w czymś w rodzaju szklarni - to utrudnienie.
Niemniej tamtejsza gleba okazała się przydatna (choć okazało się, że słabo utrzymuje wodę) dla uprawy pomidora, żyta, marchewki i rzeżuchy.
Brak roślin strączkowych w tym teście to moim zdaniem błąd bo bez nich (i mięsa lub mleka) ludziom zabraknie niezbędnych aminokwasów.
Ich testowanie to inna gama problemów bo te rośliny muszą współpracować z pewnymi mikroorganizmami, które wraz z nimi trzeba zabrać na Marsa.
Ciekawe czy inny zespół badaczy już poszedł w kierunku takiego testowania roślin strączkowych?
http://www.national-geographic.pl/natio ... e-przyjelyPowyższe badania wydają się nie uwzględniać lub nie odnosić do innych badań, z których wynikało, że można napotkać tam na barierę "biologicznej trucizny"
- dość wszechobecnej w tamtejszym gruncie - nadchloranów? Może do rozważenia są i inne trucizny? Jakie? Ktoś, coś?
https://pl.sputniknews.com/swiat/201707 ... ars-zycie/Pozdrawiam