Spojrzenie w czerwcowe niebo 2015„W czerwcu rychło się pokaże, co nam lato przyszykuje w darze”
Tak mówi staropolskie przysłowie, a poza tym, to okres najdłuższych pracowitych dni oraz długich świtów i zmierzchów dogodnych dla tegorocznych ostatnich wiosennych spacerów. Mamy zatem krótkie ciepłe noce, które co prawda nie sprzyjają obserwacjom astronomicznym, ale są one tym cenniejsze dla prawdziwych miłośników nieba. Możemy natomiast w długie dni czerwcowe zachwycać się grą obłoków, począwszy od chmur kłębiastych – wróżących dobrą pogodę na czas wycieczki – poprzez wysokie chmury pierzaste, aż po groźnie wyglądające jak kowadła, chmury burzowe - aby ich tego roku było mało.
Tegoroczne astronomiczne Lato, rozpocznie się w niedzielę 21 czerwca o godz. 18.38 – kiedy to Słońce w swej rocznej wędrówce po Ekliptyce oddali się najbardziej na północ od równika niebieskiego, osiągając punkt przesilenia letniego, zwany punktem Raka. W tym dniu w Niepołomicach, Słońce w chwili przejścia przez południk, góruje nad horyzontem na wysokości prawie 63 i pół stopnia. Wzejdzie tego dnia o godz. 4.30, a zajdzie o 20.53, zatem dzień będzie trwał 16 godzin i 23 minuty; będzie to najdłuższy dzień (i najkrótsza noc) tego roku, a dłuższy od najkrótszego dnia w Niepołomicach, aż o 8 godz. i 18 minut.
Najwcześniej Słońce wzejdzie u nas w dniu 15 czerwca (godz. 4.30) i takich wczesnych wschodów Słońca będziemy doświadczać przez 8 kolejnych dni. Najpóźniej zajdzie w dniu 20 czerwca (godz. 20.53), i tak późnych zachodów Słońca będzie aż 11. Dni niezauważalnie krótszych o jedną minutę, będziemy mieli przez cały tydzień od 17 do 24 czerwca. W tym też okresie, na św. Jana (24.VI), często padają obfite deszcze. Po tegorocznej kapryśnej wiośnie, być może one u nas nie wystąpią. Tak czy inaczej będzie z pogodą, to na Dzień Dziecka, Słońce wzejdzie o godz. 4.37, a zajdzie o godz. 20.40. Dzień będzie trwał 16 godz. i 3 minuty; będzie jeszcze krótszy o 20 minut od najdłuższego dnia roku. Natomiast ostatniego czerwca, Słońce wzejdzie o godz. 4.34, a schowa się pod horyzontem o godz. 20.53 i dzień będzie niezauważalnie, ale już niestety krótszy od najdłuższego dnia roku o 4 minuty.
Aktywność magnetyczna Słońca w czerwcu będzie na średnim poziomie, jedynie nieco podwyższona na początku każdej dekady miesiąca. Pamiętajmy, iż obserwacje plam na Słońcu prowadzimy wyłącznie przy zastosowaniu odpowiednich filtrów spektralnych, lub rzutowanego na ekran obrazu Słońca z lunety. Zainteresowanych takimi obserwacjami naszej gwiazdy, zapraszamy do Młodzieżowego Obserwatorium Astronomicznego.
Księżyc powita Lato będąc trzy dni przed pierwszą kwadrą. Zatem bardzo krótkie, ale bezksiężycowe noce będziemy mieli wcześniej, bo w połowie czerwca, a kolejność faz Księżyca będzie następująca: pełnia 2.VI. o godz. 18.19, ostatnia kwadra 9.VI. o godz. 17.42, nów 16.VI. o godz. 16.05 i pierwsza kwadra 24.VI. o godz. 13.03.
W perygeum (najbliżej Ziemi) będzie Księżyc 10.VI. o godz. 07, a w apogeum (najdalej od Ziemi) będzie 23.VI. o godz. 19.
Jeśli chodzi o planety, to Merkurego znajdziemy dopiero po pierwszej dekadzie miesiąca, bardzo nisko na porannym niebie, tuż przed wschodem Słońca. Najdogodniejsze warunki do jego dostrzeżenia i obserwacji będą po 23.VI. Natomiast Wenus jako Gwiazda Wieczorna, bryluje wysoko na zachodnim niebie przez cały czerwiec, aż do początku sierpnia, a wieczorem 1 lipca będzie romansowała z Jowiszem. W czerwcu nie zobaczymy Marsa, bowiem kryje się on w promieniach Słońca przez cały miesiąc. Jowisza, dostrzeżemy od wieczora wysoko na zachodnim niebie, początkowo w gwiazdozbiorze Raka, a od drugiego tygodnia w Lwie. Z upływem dni czerwcowych będzie on coraz to niżej nad horyzontem, by wieczorem 1 lipca zbliżyć się do Wenus na odległość 0.4 stopnia. Saturna w gwiazdozbiorze Wagi, możemy obserwować przez całą noc. Wieczorem, 1.VI. o godz. 22, do planety zbliży się na odległość jednego stopnia Księżyc, podążający do pełni. Uran gości w gwiazdozbiorze Ryb, widoczny jest na wschodnim niebie, aż do świtu. Neptuna w Wodniku, można obserwować nisko na wschodnim niebie, w drugiej połowie nocy. Aby dostrzec te dwie ostatnie planety gołym okiem, trzeba mieć jednak sokoli wzrok.
Natomiast w dniach od 22.VI. do 2.VII., będzie możliwość zliczania meteorów z czerwcowego roju Bootydów (czyli wylatujących z gwiazdozbioru Wolarza). Maksimum ich aktywności przypada w nocy 27.VI. Księżyc po pierwszej kwadrze, będzie nam skutecznie przeszkadzał w obserwacjach.
Dla najciekawszych zjawisk do obserwacji na czerwcowym niebie, najlepiej będzie wykorzystać lunety Młodzieżowego Obserwatorium Astronomicznego w Niepołomicach (tel. 12-281-15-61) lub informację na
www.moa@moa.edu.pl, byle pogoda nam dopisywała. Zaś z drugiej strony, nasuwa się takie staropolskie przysłowie:
„W początku lata poranne grzmoty, są zapowiedzią ryhliwej słoty”
Mimo takich prognoz życzę Państwu, u progu zbliżających się wakacji i nadchodzącego sezonu urlopowego, słonecznych i ciepłych dni, oczywiście z jak najmniejszą ilością burz.
Adam Michalec
MOA W Niepołomicach, 26 kwietnia 2015
http://orion.pta.edu.pl/niebo/spojrzeni ... niebo-2015