Podstawowe dane i wzory spotykane w teleskopach i obserwacjach na Przykładzie Newtona o średnicy lustra 200mm i ogniskowej 800mm:

Powiększenie to stosunek ogniskowej wypadkowej teleskopu i ogniskowej okularu P=F/f_ok

F to ogniskowa teleskopu w mm
f_ok to ogniskowa okularu w mm
Przykładowo mamy tutaj ogniskową teleskopu 800mm i ogniskową okularu 8mm co daje nam powiększenie 800/8=100x

Światłosiła to stosunek średnicy teleskopu do jego ogniskowej i przy teleskopie o parametrach 200mm średnicy i 800mm ogniskowej wynosi ona 1 / 4 w skrócie piszemy F/4 jej odwrotnością matematyczną jest przysłona fotograficzna i w przypadku tego teleskopu wynosi ona P=4.

Zdolność rozdzielcza w sekundach łuku dla światła żółtozielonego na które nasze oko jest najczulsze wyraża się wzorem 14/D gdzie D to średnica czynna teleskopu w cm.
Przykładowo mamy tu 14/20 =0,7" łuku

Zasięg gwiazdowy liczy się ze wzoru:

Zasięg M= 5,5 + 2,5log(D) +2,5log(p)

D-średnica teleskopu w cm
p-powiększenie
parametr liczbowy 5,5 w tym wzorze to przykładowy zasięg gołego oka w miejscu obserwacji.

Rozwijając dalej ... Przyjęte jednostki
D[mm], powiększenia [krotność], źrenica [mm], pole widzenia [°] (stopnie)
Powiększenie max - Pmax = 1,5D dla Newtonów, Pmax = 2D dla refraktorów,
Powiększenie min - Pmin = D/źr gdzie źr - źrenica oka obserwatora - ok. 8 mm dla niemowlaka, 4 mm dla 60-ciolatka.
Źrenica wyjściowa - źr_wy = D/P

Powiększenie rozdzielcze - D/2,3
Powiększenie użyteczne - =2* pow_rozdz = 2D/2,3 = 0,87D

pole widzenia w okularze - (°) = pole własne okularu / powiększenie

I tak trzymać, zbierzemy tą wiedzę usystematyzujemy i damy w jednym przyklejonym wątku...

Zachęcony przez Szefa dodam jeszcze coś, co może się przydać.

Porównanie apertury teleskopów w stosunku do refraktora

MAK 80 - 62 mm
MAK 90 - 75 mm
MAK 102 - 85 mm
MAK 127 - 106 mm
MAK 150 - 127 mm
MAK 180 - 154 mm
Newton 6" - 125 mm
Newton 8" - 167 mm
Newton 10" - 213 mm
Newton 12" - 256 mm
Celestron SCT 6" - 127 mm
Celestron SCT 8" - 174 mm
Celestron SCT 9.25" - 200 mm
Celestron SCT 11" - 240 mm
Celestron SCT 14" - 307 mm

Jak to "czytać": np.
Newton 8" ma rzeczywistą średnicę lustra 8" = ~203 mm. Po uwzględnieniu LW i sprawności LG, "czysta" apertura wynosi 167 mm, czyli porównywalny refraktor musiałby mieć właśnie taką średnicę soczewek.
Inne tego typu porównania mogą się nieco różnić od wyżej podanych, wynika to z przyjętych założeń.

Refraktor 150/750 ma aperturę zbliżoną do Newtona 8".

To porównanie aperatur to wg mnie strzał w dychę ;] Bardzo Przydatne

Pozdrawiam

Dzięki za porównanie aperatur, szukałem tego

Uzupełniłbym pojęcie "źrenicy wyjściowej" o drugi wzór, mianowicie poza wzorem
ź = D / p
Jest również wzór
ź = f_ok / F
gdzie f_ok - ogniskowa okularu, F - przesłona (odwrotność światłosiły), np dla teleskopu 200/1000 jest to 1000/200 = 5.
Po co drugi wzór? Bo bardzo szybko można nim policzyć źrenicę w pamięci, np wiedząc że mój TAŁ jest F10, to od razu niemalże wiem że wkładając okular 25mm mam źrenicę 25/10 = 2,5mm, bez konieczności najpierw wyliczania powiększenia (a liczby nie zawsze wychodzą okrągłe) a potem źrenicy. Na obserwacje raczej kalkulatora wozić nie będę. Z kolei gdybym chciał uzyskać nim źrenicę 7mm, musiałbym włożyć okular o ogniskowe 7*10 = 70mm, może się więc to nie udać

Wiem że tu raczej nie dyskutujemy ale biorąc pod uwage wypowiedź LucAn narzuca się pytanie: czy wzory z wymaganą wartościa D bierzemy pod uwagę np. 6 cali czy 125mm ?
Takie skrajności mocno wpływają choć można to potwierdzić mierząc źrenice wyjściawa (nie wiem jak to się dokłanie robi ale ponoc sie da) i wtedy mamy odp.

Przy wzorach do publikacji w zestawieniu zawsze się opisuje jednostki aby nie było potem pomyłek w obliczeniach

Mniemam, że w pewnej chwili Janusz ten wątek oczyści ze zbędnej dyskusji, pozostawiając jedynie "esencję" tematu.

Oczywiście, że milimetry. Żyjemy w kraju, który już dawno przyjął międzynarodowy układ jednostek a tam cale nie występują.
Uwagę przyjąłem i uzupełniłem. A swoją drogą 6" to nie 125 mm a 152 mm, ale to chyba "przepalcowanie" na klawiaturze.

Widzę natomiast inny problem - przyjęte oznaczenia, które wprowadzają spory zamęt, np.
F - u Janusza oznacza ogniskową teleskopu
F - u gronki oznacza przesłonę
Ja oznaczyłem źrenicę wyjściową jako źr_wy, gronki jako ź. Nie upieram się, ale warto byłoby to ujednolicić, za chwilę pojawią się pytania co jest co.

Pozdrawiam

niestety bez tych dodatkowych założeń to porównanie jest bezwartościowe
obecnie sprawność warstw odbijających w reflektorach waha się od 91% do 99%, a sprawność refraktorów w granicach 95% do 98%
jasno z tego wynika że porównywać można tylko dwa konkretne teleskopy, a nie ogólnie systemy konstrukcyjne
współczesny Newton może mieć zdolność zbiorczą światła bardzo bliską refraktorowi o identycznej aperturze. W układach pozaosiowych nawet nieco większą

refraktor 150 mm ma aperturę zbliżoną do Newtona 152 mm czyli 6"
8" apertury to dokładnie 203 mm, a to znacznie więcej niż 150 mm

pozdro

Podobnych zestawień jest sporo, to nie są moje wyliczenia, przytoczyłem dane, które w necie zamieścili mądrzejsi ode mnie.
A czytając Twoje uwagi zastanawiam się czy Ty widziałeś z bliska teleskop. Otóż Newtony mają lustra wtórne, które swą obecnością zakłócają przebieg wiązki światła w tubie powodując tzw. obstrukcję. Wg danych Sky-Watcher dla teleskopów 6-10" wynosi ona ~23%.
Więc policzmy dla 6" Newtona:
(152^2*Pi)/4= ~ 18136 mm2
23% tej powierzchni tracimy bezpowrotnie przez obstrukcję, stąd "czysta" powierzchnia to 13965 mm2. Przeliczając to na średnicę
otrzymujemy 133 mm.
Jak możesz zatem pisać, że:
refraktor 150 mm ma aperturę zbliżoną do Newtona 152 mm czyli 6"
a w przypadku 8" porównujesz jedynie liczbowo apertury Newtona i refraktora bez uwzględnienia powyższych wyliczeń czyli "czystej" apertury Mak'ów i Newtonów.
I to wszystko przy założeniu tej samej sprawności optycznej, a jak sam piszesz są zbliżone, jednak nieco na korzyść refraktorów.

Pozdrawiam

http://pl.wikipedia.org/wiki/Apertura

..no, niestety, apertura to nie powierzchnia, ale średnica...można byłoby jeszcze zastanawiać się co to znaczy "efektywna średnica otworu"...ale myślę że autor definicji w wikipedii nie miał na myśli równoważnej średnicy, czyli przeliczonej na mniejszą z uwagi na obstrukcję LW. Np. zdolność rozdzielcza zależy nie od powierzchni zbiorczej / czynnej /, ale od apertury D...

...tak mi się wydaje...

Szkoda że źle mnie zrozumielicie chodziło mi o to że we wzorze np. max. pow. (1,5*D) i powiedzmy synta 6 cali (152mm)
wychodzi tak według zestawienia LucAn-a że jesli weźmimy tak jagby same zwieciadło to mamy wtedy 1,5*152mm ale po odjeciu ciena LW itp. mamy 1.5*125mm ??

PS. Jaki jest wzór na wyliczenie wypukłoci/wklesłosci soczewki obliczając jej ogniskowa ?? Tak ja mamy w newtonie: h=D*D/(16*f) ??

Oczywiście bierzemy 152 mm (dla Twojego przykładu). Właśnie dlatego dla Newtonów jest 1,5 a dla refraktorów 2. Nie mieszaj tego zestawienia porównawczego z obliczeniami wg wzorów.

Skoro pojęcia apertura i powierzchnia zbiorcza lustra zostały już zdefiniowane i ugruntowane to myślę że sprawa jest już dostatecznie jasna

Pojęcie z tych raczej "egzotycznych", rzadko używanych - ale też przecież mogą w zestawieniu figurować:

1. Czas przejścia obiektu przez pole okularu / po średnicy / :

240 x pole własne okularu
T / sek / = -----------------------------------------
powiększenie x cosinus deklinacji obiektu

Dla mniej wtajemniczonych w matematyczne funkcje / przykład / : cosinus 0 st. = 1, cosinus 60 st = 1/2.
Więc jeśli obserwowany obiekt ma deklinację 0 st., czas śmignięcia obiektu przez pole okularu jest o połowę krótszy, niż w przypadku obiektu z deklinacją 60 st. Nie mylić deklinacji obiektu z wysokością obiektu. To są dwie różne siatki współrzędnych.



edit: po włożeniu zrobiło się nieczytelnie licznik i mianownik ułamka popłynęły w lewo; może ktoś to poprawi !

To nie jest słownik trudnych pojęć, ale dyskusja o trudnych pojęciach
Piszę jako osoba, która chciałaby się coś dowiedzieć, ale po przeczytaniu tego wątku nie wie już nic.
Proponuję, aby ten wątek ciągnęła JEDNA osoba (Janusz), a reszta - jeśli chce - najpierw daje swój post do cenzury Inaczej robi się bałagan.

Na razie niech piszą i proponują w formie burzy mózgów, a za jakiś czas to usystematyzowawszy przykleję w jednym wątku całe zestawienie które uznam za naprawdę słuszne i przydatne

Proponuję stosować notację poziomą, może potem Janusz albo ktoś przepisze te wzory w latechu (ja bym mógł, ale nie mam żadnego linka do generatora latecha.)
T [sek] = 240 * pole własne okularu / (powiększenie * cosinus deklinacji obiektu)

Drugie "egzotyczne" pojęcie, ale może w tej materii lepiej byłoby poszukać w necie super fajny symulator: co zobaczę w okularze przy różnych parametrach sprzętu. To relatywnie częste pytania, zapewne wielu newbe nie pyta, bo może się wstydzi

Chodzi o obliczenie wielkości obiektu, który widzimy w okularze / mm /: Gdzieś już to podawałem...

Najpierw obliczamy wielkość obiektu w ogniskowej płaszczyźnie teleskopu /mm/ :

A = F teleskopu * tg wielkości kątowej obiektu. Są problemy ze znalezieniem wartości tangensa
dla tak małych kątów

Teraz obliczamy powiększenie, jakie daje konkretny okular; ten działa jak lupa, powiększa obraz.

z = 250 / f okularu

Wielkość obiektu w mm w okularze jest iloczynem A * z

I teraz symulator domowej roboty : rysujemy sobie na kartce kółeczko o wyliczonej średnicy, jeśli to była np. planeta i patrzymy na to z odległości dobrego widzenia, czyli ok.25 cm. To jest to, co pokazałby nam symulator z netu.

Janusz wzór na zasięg gwiazdowy jaki podałeś
uwzględnia oprócz średnicy i zasięgu dla nieuzbrojonego oka również powiększenie teleskopu.
Jest jeszcze taki:
5,5+5log(D)
Skoro to "Słowniczek trudnych pojęć" to trzeba by uwzględnić też pojęcia nie będące parametrami teleskopu, ale także nazwy i skróty określające typy teleskopów, sprzętu astrofoto czy pojęcia dotyczące montaży. (guider, dowetail, OAG, SCT, EQ, AZ itp) Dla doświadczonych astronomów to proste, ale dla początkujących może to być problem podczas czytania wypowiedzi w temacie gdzie przewijają się te słowa

No to jak dasz radę to w wolnej chwili rozwiń te skróty
nie zapomnij o:
RA, DEC, ALT, AZ, PE, ER, SCT czy MCT...
a będzie tego pewnie z kilkadziesiąt skrótów używanych w naszych kręgach.

Więc zacznę od typów teleskopów (oznaczenia, skróty)
Refraktor Teleskop soczewkowy (luneta).
Achro skrót od achromat (teleskop achromatyczny) http://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=a ... xHoxsVZt-w
APO skrót od apochromat (teleskop apochromatyczny) http://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=a ... Vb9ZHSekOQ
ED typ refraktora z obiektywem ze szkła niskodyspersyjnego.
Reflektor Teleskop zwierciadlany (lustrzany)
N skrót od Newton (teleskop Newtona) http://www.google.pl/url?sa=t&rct=j&q=n ... GxmhQsW96A
Katadioptryk Teleskop soczewkowo-zwierciadlany
MAK Teleskop Maksutowa Cassegraina
SCT Teleskop Schmidta Cassegraina
RC Teleskop Ritchey Cretien

Do teleskopów typu katadioptryk warto dopisać Dall-Kirkham
Ze stajni TAKA wychodzi bardzo znany Mewlon D-K