RPA wydaje się być doskonałym miejscem dla astrofotografii i nocnych obserwacji astronomicznych. Jest też bardziej dostępną lokalizacją dla astroamatorów z Europy niż alternatywne miejsca w Chile czy też Australii. Co więcej znajduje się w tej samej strefie czasowej co Europa Środkowo-Wschodnia.
Zazwyczaj wystarczy 16-18 godzin podróży (przelot samolotem w nocy) aby dostać się z Warszawy do Johanesburga i parę godzin dalszej podróży samochodem aby znaleźć się ostatecznie na farmie Bateleur Nature Reserve, znajdującej się w prowincji Limpopo/Waterberg. Wylatując z Warszawy o godzinie 18:00 , zazwyczaj jesteśmy już na farmie następnego dnia ok. godziny 15:00, będąc gotowymi do rozpoczęcia obserwacji lub fotografowania nocnego nieba przed godziną 18:00. Wouter Schreuders, który jest właścicielem farmy, dba o transport nas i naszych bagaży z lotniska na farmę, tak więc nie ma potrzeby wypożyczania samochodu, szczególnie, że w RPA obowiązuje ruch lewostronny, do którego nie jesteśmy przyzwyczajeni jako użytkownicy pasów jezdni po prawej stronie drogi w Polsce.
Warto zaznaczyć, że zbudowanie odpowiedniej infrastruktury na farmie, dla ułatwienia obserwacji i astrofotografii, zajęło nam parę lat. Z olbrzymią pomocą Woutera, zainstalowaliśmy 6 super sztywnych słupów, do zainstalowania montaży paralaktycznych i azymutalnych pod teleskopy, przy domku Stone Cottage. Słupy te są oczywiście demontowalne i mogą być w każdej chwili ponownie zainstalowane, co ma na celu ochronę dzikich zwierząt żyjących na farmie.
W sierpniu 2018 roku, przewieźliśmy do Bateleur 12 calowy teleskop Newtona, do celów obserwacji obiektów głębokiego kosmosu (DS-ów), który okazał się być doskonałym instrumentem pod ciemnym afrykańskim niebem, szczególnie, że postawiliśmy go na platformie paralaktycznej (potocznie nazwanej gitarą) skonstruowanej specjalnie dla szerokości geograficznej RPA przez polskiego inżyniera Leszka Jędrzejewskiego (adres strony internetowej:
http://lx-net.pl/eqn/eqn.html). Z pomocą platformy byliśmy w stanie obserwować również planety takie jak Mars, Jowisz, Saturn, Uran czy też Neptun, wykorzystując powiększenia nawet do 500 razy.
Newton 12” w Bateleur na platformie paralaktycznej:
i sama platforma paralaktyczna (tzw. gitara), specjalnie zaprojektowana dla szerokości geograficznej 28 stopni:
W obserwacjach wykorzystujemy również lornetki, które nie jest trudno zabrać z Polski w bagażu podręcznym. Astrofotgraficznie używaliśmy zazwyczaj teleskopy o średnicy optyki od 3,5 cala do 6 cali, a także lustrzanki Canona z obiektywami o ogniskowych od 50mm do 200mm.
Zdjęcie jednego z gotowych do fotografowania zestawów:
Takahashi Epsilon 130D (średnica optyki 130mm):
Canon 6D (zmodyfikowany) z obiektywem 135 mm na montażu Astrotrac oraz Takahashi Sky90 (w tle):
Nasuwa się pytanie dlaczego warto wybrać się do RPA na obserwacje astronomiczne i fotografowanie nocnego nieba? Odpowiedź jest dość prosta. Po pierwsze, jakość ciemnego nieba, niezanieczyszczonego w takim stopniu jak w Europie przez sztuczne źródła światła oraz relatywna wysokość nad poziomem morza (1500-1600 metrów i o tyle mniej atmosfery). Po drugie, południowa półkula daje dostęp do obiektów, które nie mogą być obserwowane z Europy, takich jak gwiazdozbiór Kila, z mgławicą Eta Carina będącą jednym z najbardziej spektakularnych obiektów na nocnym niebie, Krzyżem Południa wraz z Workiem Węgla czy też zapierającymi dech w piersiach Obłokami Magellana. Innymi atrakcyjnymi gwiazdozbiorami są Skorpion, Strzelec, Centaur, Mucha, Korona Południowa lub Ołtarz, szczególnie, że pierwsze z nich górują wysoko nad horyzontem, w okolicach zenitu.
Najlepszym okresem w roku na wizytę w Bateleur wydaje się być czerwiec i sierpień, oczywiście w okresie kilkudniowym przed i po pełni Księżyca, w celu uniknięcia zaświetlenia nieba przez tego naturalnego satelitę Ziemi. Oczywiście jest to czas zimy w RPA z temperaturami około 2-15 stopni C w nocy i zazwyczaj powyżej 20 stopni C w ciągu dnia. Szczególnie czerwiec wydaje się atrakcyjnym okresem dla mieszkańców Europy Środkowo-Wschodniej, jako że w tym czasie noce astronomiczne, dla szerokości 50 stopni na półkuli północnej, są bardzo krótkie lub nie ma ich wcale.
AstrofotografiaPoniżej prezentuję kilka zdjęć zrobionych w Bateleur lustrzanką Canon 6D (zmodyfikowaną do celów astrofotografii):
Eta Carina (szerokie pole):
Krzyż Południa i Worek Węgla:
Gwiazdozbiór Oriona (szerokie pole):
Duży Obłok Magellana (LMC):
Poniżej można zobaczyć również kilka zdjęć zrobionych w Bateleur za pomocą teleskopu Takahashi Epsilon 130D i kamery CCD QHY22:
Messier 83 (Wiatraczek Południowy):
Messier 20 (Mgławica Koniczyna) wraz z gromadą otwartą Messier 21:
Aktywności w trakcie dnia
Farma zapewnia też możliwość aktywnego spędzania czasu w ciągu dnia. Można cieszyć się obserwacjami dzikich zwierząt, których jest bardzo dużo na farmie, przechadzkami ciekawymi trasami w okolicznych górach, czy też przejażdżkami na rowerach. Jeśli ma się szczęście można spotkać żyrafę, szczególnie rankiem, na przykład w trakcie picia porannej kawy na tarasie Stone Cottage, czy też bardzo rzadkiego ratela (miodożer) w okresie wieczornym:
Żyrafa:
Ratel:
Kwestie związane z bezpieczeństwemZazwyczaj osoby z Europy obawiają się o względy bezpieczeństwa kiedy rozważają podróż do RPA. Obawy mogą być uzasadnione jeśli przebywałoby się w dużych miastach, jak na przykład Johanesburg ale podczas naszych ostatnich 4 lat podróży do RPA nie spotkaliśmy się z żadnymi problemami związanymi z bezpieczeństwem. Sama farma jest bezpieczna biorąc pod uwagę jej lokalizację z dala od dużych miast i głównych dróg.
Dominik Woś
http://www.astrofotografia.eu